|
DEPREMDE ÇOCUK PSİKOLOJİSİ
Ülke olarak büyük yastayız, kaybımız çok, acımız kelimelerle tarif edilemez halde. Bunca karanlığın arasında bir aydınlık olur mu iyi bir haber duyar mıyız umuduyla televizyonlardan ve sosyal medyadan gözümüzü ayıramadık. Yurttaşlarımız için içimiz kan ağlarken çocuklarımız da bizleri gözlemleyip ne olduğunu anlamaya çalıştılar. Niğde de küçük çaplı da olsa bu depremin hissedildiği illerden biriydi. Çocuklarımız yaşamış olduğumuz paniğin tam da ortasında kaldılar. Korku ve telaş onları ziyadesiyle etkiledi. Elbette yavrularımızın depremden etkilenme boyutu; sizlerin tepkisi, kayıplarınız, ayrılıklar, aile içi ilişkiler, ekonomik koşullar, sağlanan sosyal destek ve yaklaşımlar ile şekillendi. Maalesef ki psikoloji, pozitif bilimler gibi formüllere dayanmaz. İki ile ikiyi her çarptığımızda dört elde edemeyebiliriz. Her çocuk ayrı bir psikolojinin temsilcisi olmakla birlikte her bir psikoloji kendine özgü tedavi ve rehabilite metoduna ihtiyaç duyar. Dolayısıyla yavrularımızla birebir ilgilenmek duygu düşünce ve kaygılarını anlamaya çalışmak ve yeniden yapılandırmak için bütün hassasiyetimizle çalışacağız.Bunun için öncelikle gözlemlenmeleri, kaygılarının derecelerini ve içinde bulundukları durumun onlardaki karşılığını değerlendirmek gerekecektir. Değerlendirmelerimiz doğrultusunda da siz velilerimizden de alacağımız aile içi destekle onlara iyi gelmeye çalışacağız. Deprem felaketi karşısında çocuklarımızın tepkileri ve kaygıları birbirinden farklı olabilir. Bazıları depremin hemen ardından davranışlarında çeşitli değişiklikler gösterirken bazıları da günlerce haftalarca bir şey olmamış gibi davranıp daha sonra problemli davranışlar sergilemeye başlayabilirler. Maalesef ki çocuklarımız depremle ilgili sosyal çevrelerinden konuşmalara şahit olurken medya aracılığı ile de haberlere ve acı görüntülere maruz kaldılar. Soyut düşünme becerileri tam anlamıyla gelişmediği için de depremin nasıl gerçekleştiğini zihinlerinde net olarak anlamlandıramadılar. Soyut kavramların getirdiği belirsizlik de muhtemelen kaygılarının artmasına neden oldu. Kaygısı artan çocuklarda sıklıkla endişe, korku ve güvensizlik duygularının gelişmesini ön görürüz. Bu duygu değişikliklerini ve davranışlarına yansımalarını yavrularınızda gördüğünüzde endişelenmemenizi, sakin kalmanızı rica ediyorum, bizlerin acılarımızı onların yanında, davranışlarımıza ve sözlerimize daha kontrollü yansıtmamız gerektiğini belirtmek isterim En küçük seste, hafif sallantılarda ani paniklemeleri ve tepkileri bir kenara bırakmalısınız sizler bu zor günlerimizde süreci yavrularımız için ne kadar kontrollü yönetirseniz onlar da o kadar az etkileneceklerdir. Sizlerin ilk yapacağı şey fazla ayrıntıya girmeden depremin ne olduğunu anlatmaktır. Bunu anlatırken somut ifadelerden yararlanmaya ve depremin kar,yağmur, gökgürültüsü gibi bir doğa olayı olduğunu ifade ederek gerçek bilgiye dayandırmaya özen göstermelisiniz. Yeryüzünün katmanlardan oluştuğunu görsel olarak da destekleyerek anlatırken bazen bu katmanların doğal bir şekilde hareket etmeleri esnasında yeryüzünün sallandığını ifade edebilirsiniz. Bunda korkulacak bir şey yok diye eklemenizin büyük yanlış olduğunu da söylemeliyim. Evet bu bir doğa olayı ve bizi korkutması çok normal çünkü alışık olduğumuz sürekli karşılaştığımız bir durum değil. Bazı ülkelerde ve şehirlerde depremin sık yaşanması kaynaklı oralardaki insanların bu doğa olayına alışkın olmaları ve daha az korkmaları mümkün ancak bizim yaşadığımız şehrin deprem bölgesinde olmaması ve güvenli bir ilde yaşadığımız için depremle sık karşılaşmamamız, deprem sonrası hepimizi korkuttu derken aynı zamanda bu duygunun çok normal ve insani olduğunu da onlara aktarabilmeliyiz.Dikkat etmemiz gereken bir diğer husus da onların sizlere sorduğu soruları geçiştirmeden cevaplamanız olacak. Çünkü çocukların güçlü olan hayal dünyası cevaplanmayan sorularla birleşince kendi cevaplarını oluşturmaya başlar.Bu durum da çocuğun kaygı ve korkularının artmasına kapı aralar. Dolayısıyla cevaplayamadığınız sorularla karşılaşırsınız bu bir bilim dalı ve bu bilimle uğraşan uzman kişiler var. Bir çok sorumuzun cevabını onlardan öğreniriz. Bu konularda da bilim adamları araştırmalarını sürdürüyor demeniz sizin kurtarıcınız olabilir. Bu konuşmalarınız esnasındaki ses tonunuz, vurgulamalarınız kaygı ve korku içermemelidir. iletişim biçiminizin açık ve dürüst olması önemlidir.
Bunun yanı sıra artık onların yanında depremle ilgili çok detaylı konuşmalar yapmamak, sürekli deprem haber ve görüntülerine maruz bırakmamak da gereklidir. Çocuklarımızın duymak istedikleri en önemli şey güvende olduklarının ifadesidir. Çocuklarımıza kendisinin ve sizlerin de güvende olduğunu ve tüm gerekli önlemleri almış olduğunuzu söylemeniz onlara iyi gelecektir.Oturduğunuz binanın ve okulunun sağlam olduğu bilgisini vermek onların güven duygusunu güçlendirecektir. Sizin ve yavrunuzun iç huzuru içinde depremde zarar görmüş yurttaşlarımıza kendi imkanlarımız doğrultusunda ailecek yardım etmek ve çocuklarımızı da bu yardım çalışmalarına ortak etmek etkili sonuçlar doğuracaktır. Böylece yavrularımız hem uygun modeli gözlemlemiş hem de eylem de bulunmuş olacaklar. Koli paketlemek,kendi oyuncaklarından seçerek onlar için ayırmak,giyecek ya da yiyecek kolisi hazırlamak,onlar için dua etmek bunlar arasında sayılabilir.
Bu davranışımız; çocuklarımıza, değerler eğitimimize,dayanışma ve yardımlaşma duygusuna aynı zamanda insani olarak ruhumuza iyi gelecektir.
Rabbimize duamız, gücü ve kudretiyle açılan yaralarımızı sarmasıdır.
Geçmiş olsun güzel ülkem ve ülkemin güzel yürekli insanları.
Özel Vuslat Anaokulu
Pınar Ensari
Psikolog
|